
Afgelopen 4 december, net voordat de laatste lockdown van 2020 aan de deur klopte, stond zangeres en woordkunstenaar Luca Warmer in een uitverkocht Rietveld Theater te Delft met de try-out van haar solo-theatervoorstelling, Appelstroop met tranen. Dit seizoen tourt zij met diezelfde voorstelling door het land én brengt zij haar online concept EP uit – inclusief videoclip en bijbehorende geprinte dichtbundel. Onlangs is Luca aangesloten bij Impresariaat WILLEM en bovendien studeert zij dit jaar af aan de Jazz-departement van het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. In alle rumoer streken wij bij Luca neer voor een dieptegesprek over leven, kunst, liefde en dood.
Als Luca tijdens haar optreden op 4 december voor het eerst haar microfoon pakt en haar stemgeluid inzet, verrast ze het publiek. Uit haar mond blazen trompet-achtige geluiden, overtuigend klinkend als trombone, een verder stil theater in. “Ik ben ook niet alleen een zangeres.” legt Luca uit. “Ik vind het heel erg leuk om te entertainen, te schrijven, met taal, ritme en klank bezig te zijn. Er zijn zoveel dingen die je kan doen met je stem.” We zien dit terug in alle lagen van haar voorstelling: poëtisch penetrerende teksten worden afgewisseld met non-verbale keelzang, een door Rotterdamse directheid gedreven publieksinteractie, en prachtige vocale kreten die dieper reiken dan gesproken taal ooit zou kunnen doen. Luca is thuis op het podium: op blote voeten paradeert zij door de ruimte en gekleed in een sobere, zwarte top en kleurrijk geprinte rok uit New Orleans, dient haar lichaam als voertuig voor haar ziel. Deze kledingkeuze reflecteert haar boodschap: “De bovenkant is de rouw en de onderkant is de kunst. Tussen die twee werelden balanceer ik.”
Appelstroop met tranen is begonnen tijdens het overlijden van haar vader Huub in 2019. Tijdens de acht maanden aan zijn sterfbed en de diepgaande, confronterende gesprekken die daar ontstonden, begon Luca de vragen voor haar vader ook aan zichzelf te stellen. Hoe ga je dood? Wat laat je achter? Wat ben je hier komen doen? Daaruit zijn liedjes ontstaan zoals Come Away from Here en Almost in Heaven. “Ik merkte dat het rouwen, het verdriet, het somber voelen, allemaal klank heeft in mij. Het heeft de klank van stilte, maar ook van het enorm expressieve.” “Er is schoonheid in rouw,” vervolgt ze. “Door zijn dood heb ik mijn vader en mijzelf zo goed leren kennen,” legt Luca uit. En ook, “Je kan in rouw zijn en keihard verliefd worden. Waarom? Omdat ik het heb meegemaakt.”
Tijd, en de eindigheid, de onvoorspelbaarheid ervan, zijn continu voelbaar in Luca’s werk. In No More Time horen wij ‘There are so many ways to be here, but there’s only one now.’ “De tijd gaat minder snel voor je gevoel, als je hier bent,” is Luca’s ervaring. Luca’s performance is dan ook vervuld met een enorme urgentie van het nu. Een essentieel ingrediënt hierin is de improvisatie. Luca speelt graag met verwachtingen en daagt zichzelf continu uit aanwezig te blijven: “Voel jij de zaal zo goed aan dat je in het moment een klank kan maken waarmee je kan verbinden?” vraagt zij zichzelf hypothetisch af. Improvisatie speelt eveneens een rol in het magische samenspel met gitarist Paulinho Paes, percussionist Paul van Nispen en special guest op saxofoon, Dick Ronteltap: binnen de kaders van voorbereidde muziek is er altijd ruimte voor spontaniteit. Communicatie gebeurt middels non-verbale, lichamelijke cues. “Ik wil vrijheid voelen dat ik op dat moment kan doen wat ik wil,” zegt Luca. “Ik wil ver wegblijven van een kunstje.”
Bij Luca verweeft het persoonlijk intieme organischerwijs met universele thematiek. Zo heeft haar nummer Join me in Freedom zowel verwijzingen naar de Black Lives Matter-movement als naar haar persoonlijke verlies. Bij het gedicht ‘Wisten zij veel’ dient een aan haar vader geadresseerde brief op de deurmat, net na zijn overlijden, als uitgangspunt voor haar eigen machteloosheid ten opzichte van de dood; voor het leven dat doorgaat en de onwetendheid van mensen; maar ook voor de snelle westerse wereld waarin de dood eigenlijk geen plek mag hebben.
Verderop in ons gesprek stel ik Luca een vraag die al een tijdje heeft liggen sudderen. Of het noodzakelijk is voor haar om kunst te maken. Na een korte stilte gepaard met een blik in de verte, volgt een volmondige ‘ja’. “Hoe moet het anders!?” vraagt ze, deels grappend, deels oprecht. Welke vorm haar kunst krijgt in de toekomst, maakt haar niet zoveel uit. “Zolang ik maar kan blijven delen.” Daarom is Luca gestopt met het zoeken naar een uitgeverij voor haar dichtbundel. “Dat geeft me de vrijheid om eigen vormen aan te nemen,” legt ze uit. “Misschien maak ik volgende keer wel een film, of een schildering op een muur.”
Die eigenwijze zelfstandigheid is Luca niet vreemd. De hardheid van de muziekindustrie en haar opleiding die toch vooral technisch en theoretisch georiënteerd is, maken Luca de selfmade artiest die ze is. “Hoe je een onafhankelijke artiest wordt met een eigen bedrijf in de kunsten, is een gigantisch bouwpakket,” is haar ervaring. Zelf is ze in ieder geval volop aan het bouwen. Onlangs produceerde ze een videoclip voor Join me in Freedom – één van de nummers van haar aankomende EP, waarvoor ze met beperkt budget een jong talentvol team bijeenbracht. Kleding ontwerpers, grafisch vormgevers en filmmakers, allemaal kregen zij hun creatieve vrijheid. Luca beoogt hiermee een platform te creëren voor een netwerk aan jonge makers. “Het is een investering voor mijzelf en voor hun om samen aan een productie te werken. Het moet niet alleen gaan over ‘Luca’, zowel het onderwerp als het maakproces niet. Ik maak niks wat een ander niet wil delen.” Toch mist Luca soms een coach aan de zijlijn. Iemand die haar met beide benen op de grond zet en over haar zoveelste ambitieuze plan zegt: “You know what it takes, Luca? It takes a f*cking village.” Haar vader had dat wel, vertelt ze: “Kritiek, vertrouwen, trots.”
De plaat gaat ‘Huub’ heten, vernoemd naar haar vader. “Dat is een ode aan zo’n goede vriend,” legt Luca uit. Maar, benadrukt zij stellig: “Ik heb geen voorstelling over mijn vader gemaakt. Iedereen kent rouw, het zit overal in. We nemen continu afscheid van dingen, in onszelf en buiten onszelf.” Vooral gaat de voorstelling over het zoete en de pijn, en hoe die samen kunnen gaan. Die twee krachtenvelden, alomtegenwoordig in Luca’s oeuvre. Appelstroop met tranen.
De EP Huub wordt in het voorjaar 2021 uitgebracht en beschikbaar gesteld op alle online platforms. Gelijktijdig komt de dichtbundel Appelstroop met tranen in geprinte vorm uit, tevens met QR code naar de online EP. Eveneens tourt Appelstroop met tranen vanaf dit voorjaar door Nederlandse theaters.